Celem pomocy społecznej jest zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i ich rodzin; pomoc powinna doprowadzić do życiowego usamodzielnienia oraz integracji ze środowiskiem.

Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej, pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:

1. ubóstwa;

2. sieroctwa;

3. bezdomności;

4. bezrobocia;

5. niepełnosprawności;

6. długotrwałej lub ciężkiej choroby;

7. przemocy w rodzinie;

7a. potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;

8. potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;

9. bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych i wielodzietnych;

10. braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze;

11. trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy;

12. trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;

13. alkoholizmu lub narkomanii;

14. zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;

15. klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Występowanie jednej z powyższych okoliczności jest warunkiem do nabycia prawa do ubiegania się o pomoc.

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom, których dochód nie przekracza kryterium dochodowego, określonego w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej:

osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł.
osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600 zł. zwanej "kryterium dochodowym na osobę";
rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej.

Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach.

Do dochodów nie wlicza się:

alimentów świadczonych przez osoby w rodzinie na rzecz innych osób;
jednorazowych świadczeń socjalnych;
świadczeń w naturze;
świadczenia pieniężnego w postaci składek na ubezpieczenie zdrowotne i emerytalno - rentowe opłacanej przez ośrodek pomocy społecznej,
świadczenia wychowawczego.

Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo do świadczeń z pomocy społecznej.

Osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń, za okres tymczasowego aresztowania nie udziela sie świadczeń.
W razie wystąpienia rażących dysproporcji między wysokością zgłaszanego dochodu a rzeczywistą sytuacją stwierdzoną przez pracownika socjalnego; kierownik ośrodka może odmówić przyznania świadczenia z pomocy społecznej.

Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną, marnotrawstwo przyznanych świadczeń lub wykorzystanie przyznanych środków niezgodnie z przeznaczeniem, celowe ich niszczenie lub marnotrawstwo własnych zasobów materialnych a także ich nieracjonalne wykorzystanie mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczeń z pomocy społecznej.

Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do informowania ośrodka o każdej zmianie w sytuacji rodzinnej czy finansowej, która stanowiła podstawę przyznania świadczenia. Świadome wprowadzenie w błąd pracownika socjalnego może spowodować zmianę decyzji na niekorzyść klienta, świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi niezależnie od dochodu osoby / rodziny.

Świadczenia pomocy społecznej przyznawane są w drodze decyzji administracyjnej do wydania której podstawę stanowi wywiad środowiskowy sporządzony w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej się o pomoc, a w sprawach nie cierpiących zwłoki; w miejscu pobytu osoby ubiegającej się. Brak zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego jest równoznaczne z rezygnacją z ubiegania się o pomoc społeczną.

Celem przeprowadzanego wywiadu środowiskowego jest rozpoznanie sytuacji rodziny bytowej, zdrowotnej, mieszkaniowej.

Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w ciągu 14 dni roboczych od daty wszczęcia postępowania w sprawach pilnych w terminie do 2 dni roboczych. W trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego ustalany jest, w porozumieniu z klientem, plan pomocy. Potrzeby osób i rodzin mogą zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej.

Dokumenty wymagane przy ubieganiu się o pomoc:

- Wniosek o udzielenie pomocy;

- Osoba zatrudniona: zaświadczenie z zakładu pracy albo oświadczenie o osiąganych dochodach netto za miesiąc poprzedzający złożenie podania;

- Osoba bezrobotna zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy: zaświadczenie albo oświadczenie o zarejestrowaniu lub zaświadczenie albo oświadczenie o wysokości pobieranego zasiłku ( wys. netto za m-c poprzedzający złożenie podania );

- Osoba niepełnosprawna:

orzeczenie lekarza orzecznika z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub
orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności,
decyzję ZUS lub KRUS oraz odcinek świadczenia rentowego za miesiąc poprzedzający złożenie wniosku.

- Emeryt: odcinek świadczenia emerytalnego za miesiąc poprzedzający złożenie wniosku albo oświadczenie o jego wysokości.

- Dokumenty o posiadanych dochodach z innych źródeł np. zasiłek rodzinny i pielęgnacyjny, alimenty, dodatek mieszkaniowy, dochód z posiadanego gospodarstwa rolnego, zaświadczenie albo oświadczenie o dochodach z prowadzonej działalności gospodarczej itp.

Ponadto pracownik socjalny ma prawo żądać inne dokumenty mające wpływ na udzielenie bądź odmowę pomocy w szczególności:

dowód osobisty;
skrócony akt urodzenia dziecka;
zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia;
zaświadczenie z oddziału KRUS lub ZUS o wysokości emerytury lub renty albo oświadczenie wnioskodawcy;
zaświadczenie z Urzędu Miasta lub Gminy o wysokości ha przeliczeniowych albo oświadczenie wnioskodawcy;
oświadczenie majątkowe

Zasady przyznawania świadczeń